Chất dinh dưỡng là những hợp chất tồn tại trong thực phẩm, rất cần thiết cho sự sống và sức khỏe của con người. Chúng cung cấp năng lượng cho các hoạt động của chúng ta. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đặt ra lưu ý rằng chất dinh dưỡng cơ bản đóng một vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ quá trình sinh sản, duy trì sức khỏe và khả năng phát triển của con người.
Chất dinh dưỡng thiết yếu là gì?
Các chất dinh dưỡng thiết yếu là những hợp chất mà cơ thể không thể tự sản xuất hoặc không thể sản xuất đủ lượng cần thiết. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), những chất dinh dưỡng này cần được cung cấp thông qua thức ăn và đóng một vai trò quan trọng trong việc ngăn ngừa bệnh tật, thúc đẩy tăng trưởng, và duy trì sức khỏe tốt.
Có 6 chất dinh dưỡng thiết yếu mà mọi người cần tiêu thụ từ nguồn thực phẩm để duy trì sức khỏe tối ưu. 6 chất dinh dưỡng này bao gồm vitamin, khoáng chất, protein, chất béo, nước và carbohydrate.
6 nhóm chất dinh dưỡng thiết yếu có thể được chia thành hai loại: chất dinh dưỡng đa lượng và vi chất dinh dưỡng. Vi chất dinh dưỡng bao gồm vitamin và khoáng chất, mặc dù cơ thể chỉ cần một lượng rất nhỏ nhưng thiếu hụt chúng có thể dẫn đến sức khỏe kém và nguy cơ mắc nhiều bệnh tật. Chất dinh dưỡng đa lượng là những chất mà cơ thể cần trong lượng lớn, bao gồm protein, carbohydrate và chất béo, những chất này sẽ cung cấp năng lượng cho cơ thể.
Vitamin
Vitamin là những chất rất quan trọng trong việc duy trì sức khỏe và phòng ngừa bệnh tật. Cơ thể cần các loại vi chất dinh dưỡng này để hỗ trợ các chức năng cơ bản của nó. Có tổng cộng 13 loại vitamin thiết yếu mà cơ thể cần để hoạt động bình thường, bao gồm vitamin A, vitamin C, vitamin B6 và vitamin D. Mỗi loại vitamin đóng vai trò quan trọng trong cơ thể và thiếu hụt chúng có thể gây ra các vấn đề sức khỏe và mắc nhiều loại bệnh tật. Nhiều người không nhận đủ lượng vitamin cần thiết.
Vitamin đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì thị lực, làm cho da và xương khỏe mạnh, và có vai trò trong việc giảm nguy cơ mắc bệnh ung thư phổi và tuyến tiền liệt. Vitamin cũng có khả năng chống oxi hóa mạnh mẽ và có các vai trò quan trọng như:
- Tăng cường hệ thống miễn dịch.
- Thúc đẩy sức khỏe răng và xương.
- Hỗ trợ quá trình hấp thụ canxi.
- Bảo vệ làn da khỏe mạnh.
- Hỗ trợ quá trình chuyển hóa protein và carbohydrates.
- Hỗ trợ sự khỏe mạnh của hệ thống tuần hoàn máu.
- Thúc đẩy hoạt động của não và hệ thần kinh.
Các vitamin có thể chia thành hai loại chính: vitamin tan trong chất béo bao gồm vitamin A, vitamin D, vitamin E, và vitamin K; và vitamin tan trong nước bao gồm vitamin B-1 (thiamine), vitamin B-12 (cyanocobalamin), vitamin B-6, vitamin B-2 (riboflavin), vitamin B-5 (axit pantothenic), vitamin B-3 (niacin), vitamin B-9 (folate, axit folic), vitamin B-7 (biotin), và vitamin C.
Thường thì, một chế độ ăn đa dạng với nhiều loại rau cải, trái cây, và nguồn protein tự nhiên có thể đảm bảo cung cấp đủ lượng vitamin mà cơ thể cần. Tuy nhiên, những người ăn ít rau củ, trái cây hoặc những người có vấn đề về hệ tiêu hóa có thể cần bổ sung vitamin để đảm bảo họ không thiếu hụt.
Chất đạm – Protein
Protein đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc duy trì sức khỏe. Chúng là thành phần cấu trúc của các cơ quan, cơ bắp, da và hormone trong cơ thể. Cơ thể cần protein để duy trì và sửa chữa các mô và cơ cấu cơ bản của cơ thể. Protein không chỉ tham gia vào việc xây dựng cơ bắp mà còn là một phần không thể thiếu của tất cả các tế bào, từ xương, da cho đến tóc. Đáng ngạc nhiên, khoảng 16% trọng lượng cơ thể của một người bình thường được tạo thành từ protein. Protein chủ yếu được sử dụng để hỗ trợ tăng trưởng, cải thiện sức khỏe, và duy trì hoạt động cơ bản của cơ thể.
Protein được hình thành từ các axit amin khác nhau, và cơ thể có khả năng tạo ra các loại protein hoàn chỉnh từ các nguồn thức phẩm bạn tiêu thụ hàng ngày. Protein thực hiện nhiều chức năng quan trọng, bao gồm:
- Đảm bảo sự tăng trưởng và phát triển của các bộ phận như cơ bắp, xương, tóc và da.
- Hình thành các kháng thể, hormone và các chất cần thiết khác.
- Dùng làm nguồn nhiên liệu cho các tế bào và mô khi cần.
Người có thể cung cấp protein cho cơ thể thông qua chế độ ăn uống của họ. Dưới đây là một số nguồn thực phẩm giàu protein: hải sản như cá và các loại hải sản khác, đậu và các sản phẩm từ đậu, trứng, sản phẩm từ sữa, đậu nành, hạt, và một số loại ngũ cốc bao gồm hạt diêm mạch.
Mặc dù thịt và cá thường chứa hàm lượng protein cao, người ăn chay hoặc không ăn thịt vẫn có thể cung cấp đủ protein từ các nguồn thực phẩm thực vật khác nhau. Mặc dù thịt, cá và trứng thường chứa các axit amin cần thiết, bạn có thể thu thập protein từ thực phẩm thực vật như đậu và đậu nành. Lượng protein cần thiết hàng ngày thay đổi tùy thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm mức độ hoạt động và độ tuổi của bạn.
Tinh bột – Carbohydrate
Carbohydrate là một thành phần cần thiết cho sức khỏe cơ thể. Chúng cung cấp năng lượng cho cơ thể, đặc biệt là cho hệ thần kinh trung ương và não, đồng thời giúp cơ thể đối phó với bệnh tật. Phần trăm calo từ carbohydrate nên chiếm từ 45% đến 65% tổng lượng calo hàng ngày mà bạn tiêu thụ.
Loại carbohydrate mà bạn ăn đóng một vai trò quan trọng. Có những loại carbohydrate lành mạnh hơn so với những loại khác. Lựa chọn ngũ cốc nguyên hạt, đậu, rau và trái cây giàu chất xơ thay vì ngũ cốc tinh chế và sản phẩm có đường thêm vào.
Có hai loại carbohydrate chính: đơn giản và phức tạp. Nên hạn chế tiêu thụ các loại carbohydrate đơn giản, như bánh mì trắng, mì ống, gạo, bánh, kẹo, và nước trái cây, vì chúng có thể dẫn đến tình trạng thừa cân, bệnh tim mạch, và tiểu đường, trong khi cơ thể cần carbohydrate phức tạp để hỗ trợ:
- Hệ thống miễn dịch.
- Chức năng của não.
- Hệ thần kinh.
- Cung cấp năng lượng để cơ thể thực hiện các chức năng cơ bản.
- Chức năng tiêu hóa.
Chất béo – Lipid
Nguyên tắc về chất béo và sức khỏe đã thay đổi trong thời gian gần đây. Nghiên cứu mới cho thấy rằng chất béo lành mạnh là một phần quan trọng của chế độ ăn uống lành mạnh. Mặc dù chất béo chứa nhiều calo, nhưng chúng là một nguồn năng lượng quan trọng cho cơ thể.
Bổ sung chất béo lành mạnh vào chế độ ăn uống của bạn có thể giúp cân bằng lượng đường trong máu, giảm nguy cơ mắc bệnh tim và tiểu đường loại 2, cải thiện chức năng não, và có khả năng chống viêm mạnh, làm giảm nguy cơ mắc bệnh viêm khớp, ung thư và bệnh Alzheimer.
Bạn có thể tìm thấy chất béo lành mạnh trong các loại thực phẩm như các loại hạt, cá, dầu thực vật như dầu ô liu, bơ và hạt lanh. Dầu dừa cung cấp chất béo thực vật chuỗi trung bình (triglyceride chuỗi trung bình) mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe như làm giảm cảm giác đói. Tránh chất béo chuyển hóa và hạn chế tiêu thụ chất béo bão hòa từ nguồn động vật như bơ, phô-mát, thịt đỏ và kem.
Chất béo cung cấp năng lượng cho cơ thể và giúp thực hiện một loại các chức năng, nhưng cũng cần lưu ý là không phải chất béo nào cũng có lợi cho sức khỏe, chẳng hạn như chất béo không bão hòa đơn và không bão hòa. Chất béo lành mạnh có một số vai trò quan trọng như:
- Tạo cơ cấu tế bào.
- Hỗ trợ quá trình đông máu.
- Xây dựng các tế bào mới.
- Giảm nguy cơ mắc bệnh tim và tiểu đường loại 2.
- Hỗ trợ hoạt động cơ bắp.
- Cân bằng lượng đường trong máu.
- Nâng cao chức năng não.
- Hấp thụ khoáng chất và vitamin.
- Sản xuất hormone.
- Hỗ trợ hệ thống miễn dịch.
Chất béo lành mạnh có thể tìm thấy trong các nguồn thực phẩm như hạt cơm, cá, và dầu thực vật như dầu ô liu, bơ, và hạt lanh.
Khoáng chất
Tương tự như vitamin, khoáng chất đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ cơ thể. Chúng là những yếu tố cần thiết cho nhiều chức năng cơ bản của cơ thể, bao gồm xây dựng và duy trì sức khỏe của xương và răng, điều chỉnh quá trình trao đổi chất, và duy trì cân bằng nước. Một số khoáng chất phổ biến bao gồm canxi, sắt và kẽm.
Canxi không chỉ quan trọng cho sức khỏe của xương, mà còn có vai trò trong truyền tín hiệu thần kinh, duy trì huyết áp ổn định, và tham gia vào quá trình co cơ và giãn cơ. Sắt giúp tạo ra các tế bào hồng cầu và hormone quan trọng, trong khi kẽm tăng cường chức năng hệ thống miễn dịch và hỗ trợ quá trình lành vết thương.
Nước
Nước có vai trò vô cùng quan trọng đối với sức khỏe và toàn bộ hệ thống cơ thể. Nó thậm chí còn quan trọng hơn thức ăn, bạn có thể sống hàng tuần mà không ăn, nhưng không thể sống quá vài ngày mà không có nước. Nước là yếu tố quan trọng tạo nên cơ thể con người.
Nước có nhiều lợi ích cho sức khỏe, bao gồm việc cải thiện chức năng não và tâm trạng. Nó hoạt động như một chất giảm xóc cho các cơ quan trong cơ thể và đồng thời cũng là một chất bôi trơn quan trọng. Nước giúp loại bỏ độc tố khỏi cơ thể, cung cấp chất dinh dưỡng cho các tế bào, duy trì sự cân bằng nước trong cơ thể và ngăn ngừa táo bón. Ngay cả mất nước một cách nhẹ cũng có thể làm bạn cảm thấy mệt mỏi và giảm khả năng tập trung, cũng như giảm khả năng hoạt động thể chất.
Một cách tốt để biết liệu cơ thể bạn có đủ nước hay không là quan sát màu sắc và thể tích của nước tiểu. Nếu bạn không đi tiểu thường xuyên hoặc nước tiểu của bạn có màu vàng đậm thay vì màu vàng nhạt, thì đó có thể là dấu hiệu cho thấy bạn cần uống thêm nước.
Lời kết
Để đảm bảo cơ thể có một sức khỏe ổn định và phòng ngừa nhiều loại bệnh tật, bạn cần chú ý đến những chất dinh dưỡng trong những bữa ăn hằng ngày. Việc kiểm soát lượng chất dinh dưỡng tuy có vẻ hơi phức tạp, nhưng chỉ cần một thời gian ngắn làm quen thì bạn sẽ có một cơ thể khỏe mạnh.
Bên cạnh việc đảm bảo một chế độ ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng, bạn cũng cần áp dụng một vài bài tập thể dục để có hiệu quả tốt nhất. Bạn có thể áp dụng phương pháp EMS Trainning để hỗ trợ tăng cường sức khỏe. Liên hệ với chuyên viên của YeahFit qua Hotline 028 9999 8996 để nhận thêm thông tin tư vấn!
Thông Tin Liên Hệ:
Hotline: 028 9999 8996
Fanpage: www.facebook.com/YeahFit.EMS.Training
Địa chỉ (chi nhánh 1): 101 Cao Thắng, P3, Q3, HCM
Địa chỉ (chi nhánh 2): 69 Cộng Hòa, P.4, Q.Tân Bình, HCM
Nguồn tham khảo: vinmec.com
Xem thêm: Calo là gì? Cách tính lượng calo cần nạp vào cơ thể